"Tất tần tật" từ A-Z về làn thu phí ETC (Thu phí không dừng)

Theo quy định, phương tiện không đủ điều kiện di chuyển vào làn thu phí không dừng có thể bị phạt từ 01 - 03 triệu đồng, có thể bị xử phạt tước quyền lái xe từ 01-03 tháng. Chính vì vậy, tài xế cần chú ý phân biệt làn thu phí không dừng ETC (Electronic Toll Collection) với làn thu phí một dừng truyền thống để tránh bị xử phạt.

1. Làn thu phí ETC là gì?

ETC là viết tắt của cụm từ "Electronic Toll Collection", được hiểu là hình thức thu phí điện tử không dừng. Làn thu phí không dừng ETC là làn thu phí áp dụng công nghệ tự động nhận diện phương tiện di chuyển qua trạm và trừ tiền vào tài khoản giao thông. Vì thế, khi đi qua làn thu phí tự động, chủ phương tiện không cần dừng lại để thanh toán tiền mặt như trước đây mà chỉ cần giảm tốc độ, giúp cho hệ thống nhận diện chính xác và tiến hành thu phí.

Khác với ETC là làn thu phí MTC. Vậy làn thu phí MTC là gì? Làn thu phí MTC được hiểu là hệ thống thu phí một dừng, sử dụng ấn chỉ mã vạch hậu kiểm thông minh.

Đây là hình thức thu phí đã hoạt động ở Việt Nam nhiều năm. Tuy nhiên, do tồn tại nhiều nhược điểm, hiện nay, nước ta đã được trang bị đầy đủ và khuyến khích người dân sử dụng ETC để thu phí thuận tiện hơn.

2. Nguyên tắc hoạt động của làn thu phí ETC

Trên thế giới hiện nay có 2 công nghệ thu phí phổ biến được sử dụng là RFID (Radio frequency identification) và DSRC (Dedicated short-range communication). Trong đó, công nghệ DSRC thường được sử dụng rộng rãi hơn tại châu Âu và Singapore, trong khi RFID được dùng ở phần lớn các nước còn lại.

Tại Việt Nam, RFID là công nghệ sử dụng trường điện từ để tự động nhận dạng và theo dõi các thẻ hỗ trợ được gắn vào đối tượng. Hệ thống thu phí không dừng tại nước ta hiện nay gồm thiết bị đầu đọc RFID Reader được gắn trên giá long môn tại trạm thu phí và thẻ định danh - còn gọi là thẻ thu phí không dừng được gắn trên phương tiện.

Khi phương tiện đi qua trạm, đầu đọc thẻ sẽ nhận biết xe thông qua thẻ định danh. Sau đó, hệ thống sẽ tự động trừ số tiền tương ứng trong tài khoản giao thông. Xe dán thẻ định danh khi đi vào làn thu phí không dừng, nếu đủ điều kiện, thanh chắn sẽ tự động mở, không cần dừng lại để thanh toán tiền mặt tại các trạm BOT.

Khi phương tiện đi qua trạm, hệ thống thu phí sẽ hoạt động như sau:

• Bước 1: Hệ thống thu phí kích hoạt camera chụp biển số và nhóm Anten 1 đọc thẻ thu phí không dừng.
• Bước 2: Hệ thống gửi thông tin và hình ảnh của xe về trung tâm dữ liệu.
• Bước 3: Trung tâm dữ liệu kiểm tra thông tin thẻ định danh và tài khoản giao thông, tài khoản liên kết của chủ phương tiện.
• Bước 4: Nếu xe đủ điều kiện, hệ thống tự động trừ tiền trong tài khoản, phát tín hiệu cho Anten 2 nâng barrier, đồng thời gửi tin nhắn thông báo giao dịch cho chủ phương tiện.

Thẻ định danh gắn trên phương tiện giúp hệ thống nhận diện dễ dàng - Ảnh: Internet

3. So sánh làn thu phí ETC và làn thu phí MTC (Manual Toll Collection)

Trạm thu phí một dừng MTC là dạng thu phí truyền thống đã có mặt tại Việt Nam lâu đời trước khi chuyển sang sử dụng thu phí tự động không dừng. Mỗi lần đi qua trạm, tài xế sẽ phải dừng lại tại trạm BOT để trực tiếp mua vé, trả tiền và nhận hóa đơn.

Hệ thống thu phí một dừng hoạt động dựa trên ấn chỉ mã vạch và công nghệ tự động nhận dạng biển số (OCR - Optical Character Recognition). Hệ thống có khả năng phân loại xe chính xác, tuy nhiên, việc xử lý xe qua trạm gây mất thời gian.

Đồng thời, sử dụng vé giấy và thanh toán tiền mặt có thể gây khó khăn trong việc quản lý, hậu kiểm. Ngoài ra, nhà nước còn mất nhiều chi phí cho một số yếu tố khác như nhân sự quản lý BOT, nhân sự vận hành,...

So sánh một số đặc điểm giữa làn thu phí ETC và MTC, ta thấy được sự khác biệt:

Qua so sánh, có thể thấy được, hình thức thu phí không dừng có nhiều lợi ích hơn hẳn, khắc phục được nhược điểm còn tồn tại của thu phí truyền thống như:

• Đối với tài xế: Tiết kiệm thời gian chờ đợi; Giảm ùn tắc; Hạn chế ô nhiễm do khí thải; Tiết kiệm nhiên liệu, tăng tuổi thọ cho phương tiện; Giảm thiểu tỷ lệ tai nạn giao thông.
• Đối với nhà nước: Tổng hợp, xây dựng dữ liệu giao thông quốc gia chính xác và nhanh chóng; Phát triển hệ thống hạ tầng giao thông quốc gia; Hỗ trợ quản lý chi phí, hoạt động của phương tiện và các trạm BOT.
• Đối với nhà cung cấp dịch vụ: Minh bạch, tránh thất thoát phí; Tiết kiệm chi phí nhân sự, giấy vé,...

4. Một số lưu ý khi lưu thông qua làn thu phí ETC

Làm thế nào để phân biệt làn thu phí ETC và MTC?

Để tránh nhầm lẫn, tại các làn thu phí không dừng ETC thường có thông báo, chỉ dẫn. Đồng thời, các đơn vị cung cấp dịch vụ cũng liên tục cập nhật danh sách trạm trạm thu phí không dừngtrên toàn quốc. Tài xế cần lưu ý tìm hiểu thông tin cũng như chú ý biển chỉ dẫn trên đường để tránh đi nhầm làn thu phí.

Biển chỉ dẫn vào làn thu phí không dừng ETC - Ảnh: Internet

Phương tiện được phép đi vào làn thu phí ETC cần những điều kiện gì?

Để được phép lưu thông qua làn thu phí không dừng ETC, phương tiện cần đạt 2 điều kiện sau đây:

• Dán thẻ thu phí không dừnghay còn gọi là thẻ định danh: Hiện tại trên thị trường có 2 đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí không dừng bao gồm VETC (cấp thẻ thu phí không dừng Etag) và VDTC (cấp thẻ thu phí không dừng ePass). Mỗi loại thẻ đều có ưu nhược điểm, tài xế nên tìm hiểu kỹ và đăng ký sử dụng loại thẻ phù hợp.
• Tài khoản giao thông đủ số dư: Khi số dư nhỏ hơn hạn mức quy định một lần giao dịch qua trạm, chủ phương tiện được coi là không đủ điều kiện đi qua làn thu phí ETC. Thậm chí, tài xế còn bị phạt vì vi phạm quy định khi cố tình đi vào không dừng. Tài xế cần hết sức lưu ý, kiểm tra tài khoản giao thông để tránh những trường hợp xử phạt không đáng có.

Hiện nay, người dân có thể dễ dàng đăng ký, thuận tiện mua thẻ thu phí không dừng thông qua các sàn thương mại điện tử như Lazada, Tiki. Nhờ đó, khách hàng hoàn toàn có thể mua thẻ trực tuyến và tự dán thẻ tại nhà.

Nạp và rút tiền trong tài khoản thu phí về tài khoản ngân hàng như thế nào?

Để hỗ trợ khách hàng tối đa trong quá trình sử dụng, các bên cung cấp dịch vụ thường cho phép nạp tiền qua nhiều kênh vào tài khoản giao thông, trực tiếp hoặc gián tiếp.

• Nạp tiền qua tài khoản ngân hàng, ví điện tử
• Nạp tiền thông qua dịch vụ thanh toán hóa đơn
• Nạp tiền trực tiếp tại các điểm dịch vụ VDTC hoặc VETC

Khi có nhu cầu rút tiền, khách hàng cần thực hiện đầy đủ thủ tục, cung cấp giấy tờ cần thiết để được hỗ trợ.

Một số lưu ý khi di chuyển qua làn thu phí không dừng ETC

Khi điều khiển xe đi qua làn thu phí không dừng, tài xế cần lưu ý:

• Tuân thủ biển báo khoảng cách tối thiểu và giới hạn tốc độ tại các trạm thu phí: Thông thường, khoảng cách tối thiểu giữa các xe là 15m. Vận tốc xe dưới 40 km/h. Điều này giúp cho hệ thống đọc được mã số đinh danh trên xe dễ dàng và chuẩn xác hơn.
• Tuân thủ tín hiệu đèn giao thông, thanh chắn và làm theo hướng dẫn của nhân viên điều hành tại trạm: Để quá trình thu phí diễn ra nhanh chóng, thuận lợi và an toàn.
• Không thanh toán bằng tiền mặt khi hệ thống chưa tự động trừ tiền bởi các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng đã thống nhất nguyên tắc trừ tiền sau khi hệ thống được hiệu chỉnh và vận hành bình thường.
• Nếu thấy các giao dịch bất thường trong tài khoản giao thông, tài xế cần liên hệ với đơn vị cung cấp dịch vụ để kiểm tra, xác minh và có phương pháp xử lý phù hợp.

Tuân thủ nguyên tắc khi đi qua trạm thu phí ETC để tránh bị xử phạt - Ảnh: Internet

Thu phí không dừng là một trong những thành phần của hệ thống giao thông thông minh, góp phần mang lại nhiều lợi ích lớn cho người dân và toàn xã hội. Thông qua bài viết này, hy vọng tài xế sẽ nắm được những thông tin hữu ích về làn thu phí tự động không dừng ETC.

Nguồn: https://www.elcom.com.vn/nhung-dieu-can-biet-ve-lan-thu-phi-etc-1662518063